Najlepsze techniki przycinania wykorzystywane w sztuce bonsai.
Cięcie lub tzw. przycinanie bonsai to jeden z kluczowych tematów w tej sztuce. Często wspominam, że jest Twoją wizytówką i papierkiem lakmusowym Twoich umiejętności. Robisz to albo dobrze, albo źle. Nie ma nic po środku. Przycinanie bonsai niesie ze sobą pewne zagrożenie, czyli nieodwracalne skutki, gdy wykonasz je źle, lub progres w strukturze drzewa jeśli jest/było prawidłowe. Zarówno złe jak i dobre staje się historią drzewa, z którą musisz żyć. Zdecydowanie przyjemniej się to znosi, gdy jest zrobione dobrze. Nie można od tego uciekać wyłącznie dlatego, że nie wiesz jak i dlaczego.
Zasady przycinania bonsai (zarówno gałęzi jak i pni):
- Tnij zawsze na tzw. obrączkę, czyli prostopadle do pozostawionej gałęzi!
- Używaj ostrych i zdezynfekowanych narzędzi (np. najtańszym -denaturatem)!
- Popraw cięcie, które pozostawiło poszarpaną powierzchnię rany!
- Zabezpieczaj rany, których powierzchnia jest większa niż 5mm, pastami lub plastelinami przeznaczonymi do pielęgnacji bonsai!
- W przypadku wątpliwości, patrz punkt: 1,2,3,4!
Przycinanie bonsai spełnia następujące funkcje:
- Pierwsza wynika z naturalnego wzrostu drzewa, który trwa aż do jego śmierci. Utrzymanie kształtu drzewka w doniczce w pewnych ramach: wielkości, stylu(krajobrazu), wymaga Twojej interwencji. Przycinanie bonsai w tym celu jest najczęściej stosowane, ale w dłuższym okresie nie wystarczy. Bez tych opisanych poniżej, prowadzi do form żywopłotowych. Mam tu na myśli nadmierne zagęszczenie na końcach gałęzi, które szczelnie wypełnia koronę i nie dopuszcza światła do jej wnętrza. Brak światła powoduje odrzucenie ważnych gałęzi w środku korony. Musisz się pogodzić z faktem, że wygląd Twojego bonsai jest zmienny. Nie uda ci się utrzymać identycznego kształtu przez wiele lat, ponieważ drzewo nie przestaje rosnąć. Nie walcz z tym, tylko wykorzystaj!
- Druga to rozwój jakości bonsai. Prawidłowe i przemyślane cięcie sezonowe, wpływa na rozwój struktury korony drzewa, ale też jego korzeni. Przede wszystkim sprawia, że drzewo w doniczce rośnie wyłącznie jednym z dwóch rodzajów wzrostu swoich odpowiedników w naturze. Odpowiednie przycinanie przestawia bonsai na wzrost w 100% z kopii zapasowych, które są uzupełnieniem mocnego i niepohamowanego wzrostu drzew w naturze. Drzewa wytwarzają je we wnętrzu korony na wypadek incydentów, a wykorzystują dopiero po złamaniu części gałęzi lub wierzchołka. Do momentu, gdy są w cieniu tych mocnych gałęzi, są w trybie oczekiwania- taki stand by. Dopiero, gdy dociera do nich odpowiednia ilość światła słonecznego (po incydencie), zmieniają całkowicie swój charakter wzrostu.
Drzewa wykorzystują każdą szansę na rozwój do światła. Są doskonałymi inwestorami i podejmują wyłącznie dobre decyzje. Tylko czynniki zewnętrzne zakłócają ten naturalny stan rzeczy. W uprawie bonsai wykorzystuje się ten wolniejszy i nieco wyhamowany. Umożliwiają to prace sezonowe zgodne z kalendarzem prac ,bonsai. O gospodarce fitohormonalnej bonsai, czyli cytokininach i auksynach odpowiadających za charakter wzrostu drzew (w tym oczywiście korzeni) napiszę oddzielny artykuł.
Rodzaje cięcia
Przycinanie bonsai najprościej ogarnąć, przez wyodrębnienie zbiorów prac sezonowych, a także gatunków, które rosną w podobny sposób. Dzięki temu można stosować podobne lub te same rodzaje cięcia w poszczególnych porach roku, czyli zgodnie z kalendarzem prac bonsai:
- Cięcie wczesnowiosenne (przed sezonem wegetacyjnym) najgrubszych konarów lub części pnia
- Cięcie letnie prześwietlające, czyli usuwanie najmocniejszych przyrostów bonsai.
- Cięcie jesienne na 3 pąki lub dwie pary pąków (na 4 pąki) lub wielokrotność pąków np. w modrzewiach.
- Uszczykiwanie i zastopowanie długości przyrostów w dojrzałych bonsai.
- Usuwanie liderów wzrostu w jałowcach przez cały sezon wegetacyjny.
- Częściowa lub całkowita defoliacja (usuwanie blaszek liściowych) w dojrzałych bonsai.
- Wymiany gałęzi wewnątrz korony i w ramach pojedynczych gałęzi.